Spotkanie ze świadkiem historii
Lekcje historii nierzadko kojarzą się z nudą. Spotkanie ze świadkiem historii wywołuje tak ważne w edukacji emocje. Ważnym rezultatem tego działania jest też zrozumienie przez młodzież, że przeszłość należy do biografii konkretnych ludzi i wiąże się z autentycznymi przeżyciami.
Świadkiem historii badacze przeszłości i np. dziennikarze zwykli nazywać osobę, której udokumentowana (tzn. zapisana, nagrana dowolną techniką audio czy wideo lub zarejestrowana w całości w inny sposób) opowieść, zwana relacją, jest źródłem historycznym.
Opowiem ci o wolnej Polsce – spotkanie młodzieży ze świadkami historii
To, kto będzie świadkiem historii, zależy od tego, jaki obszar uczniowie chcą zbadać. Należy jednak pamiętać, iż wiarygodnym świadkiem historii są osoby, które uczestniczyły lub bezpośrednio były obserwatorami jakiegoś wydarzenia. Zawsze należy też weryfikować uzyskiwane w wywiadzie informacje, gdyż może dochodzić do nieświadomych przeinaczeń faktów przez rozmówcę.
Jak rozmawiać?
Przeprowadzenie każdego wywiadu wymaga dobrego opracowania pytań, a także gotowości do elastycznego ich zmieniania. Przed rozmową warto przedyskutować z młodzieżą o kierunku rozmowy i zasadach obowiązujących w trakcie spotkania.
Uczniowie powinni pamiętać, że:
- Świadkami historii są najczęściej osoby starsze. Mogą czasem gubić wątek lub wchodzić w dygresje. Nie należy im przerywać, ale podążać za rozmową.
- Przed rozpoczęciem wywiadu warto poprosić rozmówcę, aby skupił się na swojej perspektywie oraz własnych doświadczeniach. Właśnie one są w relacji najcenniejsze.
- Przed spotkaniem powinni się solidnie przygotować merytorycznie. Dzięki temu sformułują ciekawsze pytania, a w trakcie rozmowy zweryfikują nieścisłości oraz oddzielą fakty od opinii.
Co można dalej zrobić z taką historią?
Opowieść świadka historii może zostać wykorzystana na lekcjach historii oraz jako punkt wyjścia lub element projektu uczniowskiego
Dla grupy, która przeprowadza wywiad, takie spotkanie stanowi pogłębienie nabytej wiedzy. Powinno nastąpić już po wprowadzeniu danego tematu na lekcję. Proces weryfikowania faktów i uzupełnienia ich o osobistą perspektywę rozszerza narrację z podręcznika i czyni przeszłość bardziej żywą i namacalną.
Zapis lub nagranie rozmowy może też posłużyć innym klasom. Wówczas świetnie sprawdzi się jako wprowadzenie do tematu. Pozwoli wejść w przeszłe wydarzenia w bardziej osobisty sposób. Uczniowie internalizują cudze doświadczenie. Dopiero później następuje porządkowanie faktów i kreślenie szerszego tła historycznego.
Spotkanie ze świadkiem historii często wymaga czasu i dodatkowego przygotowania, którego brakuje podczas lekcji. Dlatego proponujemy zrealizowanie na jego bazie projektu uczniowskiego. Poza samym wywiadem o tradycyjnej, statycznej formule, można zaprosić uczniów do przygotowania szerszego materiału.
Warto wybrać się ze świadkiem do muzeum i posłuchać opowieści o znajdujących się tam przedmiotach albo na spacer po mieście i stworzyć mapę ważnych dla niego miejsc. Uczniowie mogą uruchomić swoją kreatywność odnośnie aktywności, jakie podejmą, oraz sposobów prezentacji efektów swoich działań.
Dowiedz się więcej
Publikacja
Opowiem ci o wolnej Polsce
Publikacja zawiera materiały pomocnicze dotyczące spotkań młodzieży ze świadkami historii. Znajdują się w niej wprowadzenie do tematu, vademecum projektu, a także przykładowe scenariusze zajęć dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz przykłady projektów zrealizowanych przez uczniów.
Historia i dziedzictwo
Praca z przedmiotem
Odkrywanie dziedzictwa
Spotkanie ze świadkiem historii
Historia a współczesność
