Edukacja filmowa

Filmy wzmacniają skuteczność edukacji. Wprowadzają do szkoły emocje i  wgląd w rozmaite życiowe doświadczenia. Przekonują bez budzącego opór moralizowania. Z ich pomocą łatwiej podjąć rozmowy na różnorodne, nawet trudne tematy. Doświadczenie seansu filmowego może otworzyć na nową wiedzę i zainicjować trening kompetencji społeczno-emocjonalnych. 

Aby zrealizować każdy z tych celów, potrzebne są starannie wyselekcjonowane narzędzia filmowe – skrojone do potrzeb różnych zajęć oraz adresowane do właściwej grupy wiekowej. Ponieważ w szkole trudno znaleźć czas na dłuższe pokazy, szczególnie dobrze sprawdzają się filmy krótkometrażowe i elastyczna metodologia. Nasze propozycje w tym zakresie zebraliśmy w bezpłatnych zasobach filmowych.

Potencjał edukacyjny filmów nie kończy się jednak na lekcjach z filmem i dyskusjach wokół ich tematu. Zwrócenie uwagi na filmowe środki wyrazu pozwoli wesprzeć kompetencje twórcze i nawiązać do zmieniających się nawyków i potrzeb młodzieży zafascynowanej audiowizualnością. Uczniowie dużo czasu spędzają “na telefonie”; oglądają, realizują proste filmy, dzielą się swoimi pomysłami. Badania zrealizowane przez Narodowe Centrum Kultury Filmowej pokazują jednak, że nie do końca rozumieją medium, jakim się posługują, a swoją twórczość oceniają dość surowo.  Tę sytuację można przekuć w pedagogiczny sukces.

Nowoczesna edukacja filmowa pokazuje jak:

  • rozwijać świadomy odbiór i przekaz dzieła filmowego,
  • za pomocą odpowiednich metod i narzędzi podnosić umiejętności techniczne,
  • wzmacniać umiejętności uczniów i uczennic w swobodnym posługiwaniu się językiem współczesności, tak by lepiej ją rozumieć i skuteczniej zmieniać.

Edukacja filmowa to także spotkania. Uważność na świat i ludzi, dialog, interakcja – bez zaangażowania widzów we współtworzenie opowieści filmów by nie było. Każdy z nich jest zaproszeniem do relacji. Dlatego wykorzystanie sztuki filmowej w edukacji obejmuje rozmowy, w których możemy bezpiecznie dzielić się osobistymi przeżyciami i refleksjami, wymianę doświadczeń i inspiracji, trening wspierający wzajemne rozumienie się. Ważną częścią tych działań są spotkania z ludźmi filmu. Poznanie ich warsztatu oraz osobistej, twórczej perspektywy pozwala zobaczyć, jak bardzo interesujący jest świat wokół nas.

Dlaczego warto edukować filmem?

Ze względu na reakcje i perspektywy, które się dzięki nim wyłaniają, kino jest ściśle związane z tematyką obywatelstwa. Sposób, w jaki sytuacja przemocy domowej jest opisywana kinematograficznie w Strachu, małym łowcy prawie wyłącznie przy użyciu dźwięków, wymaga niemal całkowitego zanurzenia się widzów-uczniów zmysłami, gdy poruszane są takie kwestie, jak (nie)równość płci, przemoc domowa itp.
Nuno Santos, D. Martinho Vaz de Castelo Branco (Grupa Szkół)Póvoa de Santa Iria, Portugalia
Film jako środek dydaktyczny daje możliwość pokazania uczniom konkretnego zagadnienia. Staje się ono im bliższe, mniej abstrakcyjne. Lekcje z filmem mogą również pozytywnie wpłynąć na zdolność komunikowania się dzieci, pomagają nazywać emocje, te dobre i te złe. W momencie, w którym rozmowa bazuje na materiale filmowym, do dyskusji włączają się osoby rzadko aktywne podczas “normalnej” lekcji. Najczęściej po zakończeniu projekcji pytam uczniów o ich wrażenia, odczucia, emocje, a oni bardzo chętnie dzielą się nimi.
Sergiusz CzajaSzkoła Podstawowa im. Józefa Dambka w Leśniewie
Film jest furtką, oknem na inny świat, alternatywą dla standardowego nauczania. Operuje obrazem, który z kolei potrafi uwolnić emocje. Uczeń rozpoznaje swój problem w filmie, zastanawia się nad swoim postępowaniem, i to jest pierwszy krok. Następny to dyskusja na temat tego, z czego wcześniej nie zdawał sobie sprawy. Często pojawia się zdziwienie: "Taki jestem?". Warsztaty praktyczne z reżyserem zabierają w niezapomnianą przygodę. Młodzież ceni sobie takie spotkania i angażuje się w pracę. Czują się ważni, tworząc film. Mają poczucie sprawczości.
dr Jolanta KojPubliczna Szkoła Podstawowa im. Powstańców Śląskich w Łubnianach
Poprzez rozmowy o filmach i poznawanie języka filmu uczniowie stają się bardziej świadomymi odbiorcami. Pracując z tekstem audiowizualnym, dzieci i młodzież wchodzą ze sobą w interakcje i buduje lepsze relacje: dyskutują, rozwijają empatię. Nauczyciel wzbogaca swój warsztat oraz buduje dobry kontakt z klasami, często uczy się i pracuje wraz z nimi, co pogłębia wzajemne zaufanie. Spotkanie z filmowcami oraz praca z nimi budują samoocenę, dodają wiary we własne możliwości. Moi uczniowie zawsze po warsztatach mają dużo pomysłów na własne filmy. Często zaczynają coś tworzyć, kręcą jakieś scenki, jakby odkryli, że oni też mogą to robić.
Magdalena NogajPubliczna Szkoła Podstawowa nr 2, Głuchołazy
Młodzi ludzie, bojąc się odrzucenia, często nie pokazują tego, co myślą, czują naprawdę. Praca z filmem pozwala „bezpiecznie” wyrażać własne zdanie, bo mówi się o bohaterach filmowych, ich się ocenia, broni – a nie siebie samego. Uczeń ma okazję dostrzec różne punkty widzenia, dostrzec, że jego lęki nie są odosobnione. Dyskusje towarzyszące omawianym filmom ułatwiają rozwijanie precyzyjnego wyrażania własnych myśli, uczuć, przeżyć, refleksji; pozwalają na słuchanie ze zrozumieniem zdania innych.
Anna Walaszek IX Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Lublinie
Niepotrzebnie bałam się, że klasa nie udźwignie filmu, tematu. Najbardziej obawiałam się dyskusji po filmie. Myślę, że ważne są pytania pomocnicze, które naprowadzają na temat, pozwalają uczniom przełamać obawy i otworzyć się na dyskusje. Natomiast to, co mnie urzekło najbardziej, to ćwiczenia. Bywało, że pracując z filmem poza jego projekcją skupiałam się na dyskusji, której przebieg nie zawsze mnie satysfakcjonował (...). A ćwiczenia (...) są idealnym dopełnieniem. Pokazuję film, dzielimy się przeżyciami, omawiamy temat a potem praktycznie przepracowujemy poprawne zachowania – czyli te efekty, które chcemy osiągnąć. Super!
Jolanta Andrzejczak-PankowskaSzkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Orzechowie
Poprzedni
Następny

Edukacja filmowa

Lekcje z filmem

Projekt społeczno-filmowy

Materiały na start

Spotkania z ludźmi filmu

Zasoby filmowe